“Mükemmelleşebilir canlılar olarak doğduk ve asla mükemmel olamayacağız.” diyor Arendt. Bu cümlenin gerçekliği ve aksini kanıtlamaya fersah fersah uzak oluşumuz eskiden canımı sıkardı. İnsanların ve insanlığın değişebileceğini umduğum zamanlardı. Şiddet bizden biri olmamıştı, sokaklarda yürürken onun neye benzediğini bilsek dahi her köşebaşında görebileceğimiz kadar çok insanda ortaya çıkmamıştı. Tarih içinde bir çok düşünürün işaret ettiği vahşi yanımız,henüz medeniyet kabuğunu çatlatıp dışarı çıkmamıştı ya da biz onu saklamakta şimdi olduğumuzdan çok daha yetenekliydik.
Bu sadece bir örnek ve biliyorum ki ışıkları kendi topraklarımıza çevirdiğimde binlercesiyle karşılaşacağım. Öyle ki örnekler arasında kötüyü değil, iyiyi aramak zorunda kalacağım. Yine de her seferinde, dünyadan bihabermişim gibi aynı şeyi yapıyorum. Şaşırıyorum, irkiliyorum, kanım donuyor olanlar karşısında. Bir çamaşır ve rıza arasında bağ kurmaya çalışıyorum. Kadının rızasının bir kumaş parçasına bağlanmasını yadırgıyorum önce, sonra aklıma namusun dünyanın neresinde olursak olalım buruşuk bir deri parçasına bağlandığı ve kadının zamanın başından beri biyolojik farklarından ötürü hem kutsal hem de şeytan ilan edildiği gerçeği geliyor. Dünya değişiyor ve gelişiyor, fakat zihinlerimizin o ilkel köşesinde birkaç şeyi değiştirmekte güçlük çekiyoruz. Bunlardan biri;
Kadının sınırları.
Uç örnekleri konunun dışında tutalım, Türkiye’de yetişen kadınlar olarak hepimiz kızlık zarının bekaretin kanıtı olduğunu düşünerek büyütüldük. Evlendiğimiz gece zar yırtılacak ve kanama gerçekleşecekti. “Masumiyetin” kendini kırmızıyla kanıtlaması bile garipti ama kimse bunu önemsemedi. Kadının özeli çarşaf çarşaf sergilenirken, gittikçe büyüyen bir çığ gibi genişledi etkisi.Kan yoksa bekaret yok, bu bir neslin kabusu değil miydi? Bu nice kadının ölümüne, nice istismara sebep vermedi mi?
Şimdi geri çekilelim ve manzaraya uzaktan bakalım; neredeyse zamanın başından beri, kadına hiç değer vermeyen dünyada kadının bir parçası kutsallaştırılıyor. Bu öyle bir süreç ki her şeyin başında erkek ile eşit olan kadın, bir süre sonra metalaşıyor ve hayır, tahmin edilen ya da sürekli öne sürülenden öte bunu sadece erkekler yapmıyor. Kötülük çoğu zaman yine bir kadından geliyor.
Bekaretin kutsallığıyla büyütüldük. Bedenimizdeki küçük kıvrımlı bir derinin yaşamımızın en önemli değeri olduğu hakkında hikayeler dinledik. Kişiliğimiz önemli değildi, eğitimimiz, neler yapmak istediğimiz, olası başarılarımız, hayallerimiz… hiçbiri önemli değildi. Bu anatomik bir farktan da öte, erkeklerin yönettiği toplumun kadınları kontrol etme şekliydi. Vücudumuzun bir parçası olan buruşuk bir deri, kendi işlevinden çıkıp bir silaha dönüştü. Namlusunun ucunda daima bizim olduğumuz bir silaha.Bu noktada diyebiliriz ki; Bekaret basit bir zardan ibaret değil. Uğruna cinayet işlenen, bir insanın özlük haklarını kolayca yok saydırabilen bir şey ufacık, incecik hatta varlığı bile kesin olmayan bir zardan ibaret olamaz.
Bu dünyaya kadın olarak geldiysen, o kromozomun bacağı eksik değilse… O ikinci bacak yanında prangaları da getiriyor ve bu prangalar, şiirdeki gibi romantik bir anlamla da gelmiyor. Prangalar, Grace’in boynundaki tasma. Yürüdükçe arkasında iz bırakıyor, öyle ağır ki insanın ruhu ağrıyor. Ve sessizliğin içindeki o sessiz çığlıklar… Neredeyse 3 evden birinden yükselen o acı çığlıklar, içimizden yükselen çığlıklar.
O sese tahammülümüz yok. Kimse, hiç kimse o sesi duymak istemiyor. Duysa bile artık önemsemiyor, öyle alışılmış ki.
Bizimkisi yaşamımıza oya gibi işlenmiş bir çaresizlik.
Evet, onu -ruhumuzu- hapseden biziz, dur demeyerek dönen çarkların önüne bir engel koymayarak biz yapıyoruz bunu. İnsanlığın üreme güdüsünü keşfettiğinden beri kadının üstüne yüklenen kutsallık yükü ve basit, mide bulandıracak kadar basit bir masumiyet/temizlik anlayışıyla dönüyor çarklar. Ne yazıktır ki dünyanın neresinde olursa olsun kadınlar yaşamlarını kendilerini koruma üzerine kuruyor. Yaşamak için geldikleri bu dünyada daima defansif bir rol oynamak zorunda kalıyorlar. Zira egemen olanın gücünü koruma yöntemi bu, onun egemenliği hakkında aksi bir fikir bile üretilemiyor -üretilse de içinde kadınların da olduğu bir kitle tarafından yok ediliyor. Bundandır kadın daima göğsüne kızıl bir damga yeme korkusuyla yaşıyor. Hep aynı cümleler tekrar ediliyor;
“Senin bu dünyadaki görevin itaat etmekten ibaret. Bedenini korumak zorundasın, bekareti kaybetmek, erkeğin iştahını kabartmak bir kusur, sakın ağzını açayım deme, sakın söyleme. Dik durma, kahkaha atma, dans etme, yaşamdan keyif alma, tek başına dışarı çıkma.“
Etek giydiğimizde ya da üstümüzde erkekler tarafından belirlenen sınırların dışına çıkan bir şey olduğunda, ne kadar baş kaldırmış olursak olalım o rahatsız edici kaşıntıyı hissetmiyor muyuz? Çünkü yok, ne dersek diyelim; Başımızı ne kadar kaldırırsak kaldıralım. Kendimizi sokakta yürürken üstümüze dikilen o hadsiz ve utanmaz bakışlara karşı hazırlamanın bir yolu ya da yöntemi yok. Zira egemen olan onlar. Başımıza bir şey gelse ve hiçbir suçumuz olmasa bile, bir kulp bulunup suçlu ilan edileceğimizi bilmiyor muyuz? Biz kadınız, sadece erkeklerin gördüğü bir kuyruğa sahibiz. Bizim lanet kirpiğimiz bile bir tahrik ögesiyken ne yapabiliriz ki? Tüm bunlar olup biterken yapmamız gereken şey ; Toplum denen canavar düştüğümüz anı beklemiyormuş gibi davranmak mı?
Böyle mi olacak?
“Kadınlara boşuna tecavüz edilmediğini öğreten dünya”‘nın öğrettikleriyle mi solup gideceğiz?
Dogville’in Grace’ini hatırlayın. Onun çaresiz sessizliğini en derininizde hissetmediğinizi söyleyebilir misiniz? Cesur kadınlara neler olduğunu az çok bilirken ve sesimizi duyurabilsek bile, en başta kendi hemcinslerimiz hatta belki en yakınımız tarafından taşlanacağımızın farkındayken nereye kadar çığlık atabiliriz? Soraya’nın kırgın kabullenişi içimize kök salmadı mı? Onu, Grace’in tüm şehri yakması gibi yakmak istemiyor muyuz?
Çünkü hepimiz biliyoruz, eminiz. O ilk taşı, bir kadın atacak. Kendi çaresizliğine öfkeli, sesimizi çıkardığımız, buna cesaret edebildiğimiz için bize daha da öfkeli bir kadın. Çünkü o korkmuş olacak, iliklerine kadar korkutulmuş olacak. Çünkü biz… Biz kendi sesimizden korkarız. O ilk çığlığı attığımızda, yıllardır duymayan birinin ilk kez kendi sesini duyduğu gibi ürkeriz hatta. Kendi isyanımız korkutur bizi, zira bu öğretildi. Biz susmayı öğrendik. İlk “Sus” dendi bize “Kadın kısmı her şeye karışmaz” hele “elinin hamuruyla erkek işine” hiç karışmaz.
Sustuk.
Sustuk çünkü başkaları tarafından kabul edilmemeye karşı büyük korku duyan bünyelerimiz, mahalle baskısına baş kaldırmak istemedi. Bu böyledir, herkes bilir. Kötülenmekten yatağın altından çıkacağını düşündükleri yaratıktan bile daha çok korkarlar. Ensemizdeki gözler, başımızın üstünde sallanan kılıç gibi keskindir. Çocukluktan beri toplum kendi hastalıklı sınırlarını işlemiştir bize. Bu böyledir. İnsan hakları ne derse desin, ataerkinin hüküm sürdüğü toplumda eşitlik ve özgürlük, ancak yazı üstünde uygulanabilirdir.
Herkes bilir.